Berend van der Lei: "Goede zaak dat er een opleiding tot cosmetisch arts komt"
Prof. dr. Berend van der Lei is in 2007 benoemd tot de eerste hoogleraar in de Esthetische Plastische Chirurgie van Europa. Er zijn meer dan 100 artikelen van Van der Lei verschenen in nationale en internationale tijdschriften en boeken. Daarnaast heeft hij meer dan 70 voordrachten gegeven aan collega's in Nederland en in het buitenland. Van der Lei is verbonden aan Bergman Clinics, Prof. Aesthetics (Haren, Groningen) en het Universitair Medisch Centrum Groningen.
Mensen zoeken hem van heinde en ver op voor een cosmetische behandeling. De cosmetische geneeskunde groeit exponentieel. Wat is zijn advies om de kwaliteit van cosmetische geneeskunde te waarborgen? Dr. Van der Lei neemt in zijn fraaie kliniek uitgebreid de tijd voor onderstaand interview. Zijn prachtige vrouw Julie ontvangt ons hartelijk.
Je bent opgegroeid op het Friese platteland. Afgelopen week werd je naar Sao Paolo gevlogen om te spreken voor een congres met meer dan 1000 plastisch chirurgen uit Zuid Amerika. Sta je wel eens stil bij dat enorme contrast?
Haha, dat is inderdaad een waanzinnig contrast. Daar sta ik niet meer zo bij stil, maar als je er goed over nadenkt… Wie had dat kunnen denken als jongetje op klompen. Het is een totaal andere wereld. Destijds was 2 dorpen verder al een gigantische afstand…
Je blijft ambitieus. Wat drijft jou?
Ik heb van een goede vriend een motto geleerd: Elke dag maak je plannen alsof je carrière nooit eindigt en elke dag leef je alsof het je laatste dag is. Niet fatalistisch, natuurlijk, maar wel om ervoor te gaan.
Beeld je in de 10-jarige Berend. Waar was je toen en wat hield je bezig?
Ik ben een boerenzoon, woonde in een dorp in Friesland en liep op klompen. Ik was een brave jongen, die zijn best deed. In de zesde klas werd ik getest en toen werd geadviseerd dat ik de Havo zou kunnen halen. De middelbare school volgde ik in Oosterwolde. Daar stroomde ik al gauw op naar het atheneum. Ik maakte altijd mijn huiswerk en deed erg mijn best.
In mijn vrije tijd speelde ik graag riddertje met vrienden en bouwden we hutten in het bos. Op de boerderij bouwden we ook altijd hutten van hooibalen. Toen ik 11 jaar oud was ben ik een paar jaar gaan voetballen bij de dorpsclub en daarna ging ik over naar volleybal. Daar had ik meer talent voor en toen ik later op de universiteit zat heb ik nog eerste divisie gevolleybald. In de weekends raceten we op de brommer van dorpsdiscotheek naar dorpsdiscotheek. Zo ging dat destijds.
Zoek, vergelijk en boek
Vergelijk op ervaring & prijs Direct een afspraak maken
Hoe was de gezinssituatie bij jou thuis vroeger?
Mijn vader was boer en mijn moeder hielp op de boerderij en werkte parttime in de bejaardenzorg. Zij kwamen beide uit grote gezinnen, maar kozen zelf bewust voor 2 kinderen. Mijn broer Andries is 2,5 jaar jonger. We vormden met zijn vieren een warm en gelukkig gezin.
Niemand uit mijn familie was arts. Van mijn vaders kant was iedereen boer of zat in de paardenhandel. Mijn moeder stimuleerde schoolwerk. Ze zei altijd; ‘Leren gaat voor’. Daar maakte ik dan wel eens gebruik van als ik onder een klusje op de boerderij vandaan wilde komen.
Had je bijbanen als puber?
Ik hielp op de boerderij, heb wel leren melken. Ook moesten wij voor ons zakgeld de staarten van de koeien wassen en daarna de koeienstal schoonvegen en nieuw zand strooien. Zo bleef het mooi netjes op stal.
Daarnaast heb toen ik een jaar of 15 a 16 was in de tuinbouw gewerkt. En ’s avonds werkt ik ook nog als melkcontroleur. Dan maakte ik monsters op de boerderijen in de omgeving welke dan weer door de melkfabriek werden gecontroleerd.
Hard werken zat er al jong in. Zo spaarde ik wat geld om later weer wat mee te kunnen doen.
Welke overtuigingen heb je van huis uit mee genomen?
Twee dingen. Als je hard werkt, dan kun je een hele hoop bereiken, maar je moet wel beseffen dat je wat geluk nodig hebt. Daarnaast heb ik van huis uit meegekregen om fair te zijn. Dat heb ik altijd in mijn achterhoofd. Zeker in mijn cosmetische praktijkvoering is dat een grondhouding. Ik geef dat ook mee aan mijn studenten. Het is mijn inziens belangrijk dat iedere arts dat in de cosmetische praktijkvoering praktiseert. Goed doen voor anderen is voor alles en iedereen het meest duurzaam.
Wat heeft jou geïnspireerd om geneeskunde te gaan studeren?
Op de middelbare school was ik erg goed in wiskunde, biologie en scheikunde. Ik dacht erover na om wiskundeleraar te worden, maar zag dat toch niet helemaal zitten. Bij de vakken waar ik goed in was paste ook geneeskunde wel. Daar besloot ik voor te gaan, maar werd uitgeloot. Toen heb ik een jaar scheikunde gestudeerd, maar was doordat ik was uitgeloot nog fanatieker geworden om geneeskunde te gaan studeren. Ik baalde er zo van dat het lot voor mij zou bepalen dat ik geen geneeskunde zou mogen studeren… En de tweede keer werd ik ingeloot. Kort daarna kwam ik voor het eerst op een snijpractica. Vanaf dat moment wist ik dat ik chirurg wilde worden.
Wat sprak jou zo aan in de snijpractica?
Eigenlijk was ik er een beetje bang van. Een zaal vol met lijken. Ik ben ook bang om ziek te zijn en bang voor de dood. De dood vind ik nog steeds ingewikkeld. Als dokter ben ik er gefascineerd door. In principe strijd je als arts tegen de dood. Tijdens de snijpractica realiseerde ik mij dat ik graag wilde opereren om mensen te helpen. Bij heel veel dokters is het een dubbel verhaal. Ze kunnen heel goed mensen helpen en doen alles om mensen beter te maken. Maar voor zichzelf steken ze de kop in het zand. De angst om zelf iets onder de leden te kunnen hebben is voor mij ingewikkeld. Het is misschien ook wel iets van de westerse wereld. Boeddhisten kunnen dat veel beter loslaten. Zij geloven natuurlijk dat iedereen reïncarneert.
Waarom ben je uiteindelijk plastisch chirurg geworden?
De eerste paar jaar heb ik chirurgie gedaan. Later ben ik plastische chirurgie gaan doen, omdat ik micro chirurgie en reconstructieve chirurgie in die tijd zo leuk vond. Tijdens mijn laatste stage kwam ik in aanraking met cosmetiek. Daar realiseerde ik mij nog meer dat een operatie aan de buitenkant de geest beïnvloedt.
Cosmetische plastische chirurgie heeft niks met ziekte of gezondheid te maken. Het helpt mensen die zich niet happy voelen, die niet lekker in de vel zitten omdat ze er bijvoorbeeld wat ouder uitzien dan dat zij zich voelen. Mensen voelen zich daarna vaak veel beter, zijn er zo blij mee. Cosmetische chirurgie is zo invoelbaar. Een klein deel van de mensen met esthetische wensen hebben irreële wensen of verwachtingen. Maar 90% is voor de meeste mensen volledig invoelbaar.
Zoek, vergelijk en boek
Vergelijk op ervaring & prijs Direct een afspraak maken
Psychologie lijkt daarmee een belangrijk deel van je vak als plastisch chirurg?
Een klein deel van de cliënten in de cosmetische praktijk noem ik eeuwige Hollywood zoekers. Die willen eeuwig jong blijven, dat is niet realistisch. Ik help mensen als het invoelbaar is. Als mensen realistische verwachtingen hebben dan wil ik ze opereren. Ik beloof ook nooit een fantastisch resultaat. Een realistische verbetering, dat kunnen ze verwachten als er een gerede indicatie is.
Je hebt een prachtige carrière waarin je zowel academisch en als plastisch chirurg de top hebt bereikt. Wat geeft jou energie in je werk?
Mensen om mij heen, mensen opleiden en blije mensen na de behandeling. De combinatie van werkzaamheden vind ik heel leuk. Hier in de praktijk (Prof. Aesthetics in Haren) één op één met mijn cliënten, dat werkt heerlijk. En mensen opleiden en onderzoek doen in het UMCG, daar houd ik ook echt van. Die afwisseling heb ik echt nodig, dat geeft mij energie.
Het aantal cosmetische behandelingen met injectables in Nederland is in 15 jaar tijd gegroeid van ca. 20.000 naar meer dan 600.000. Wat vind je daarvan?
Dat is een hele logische ontwikkeling. Er is een hele duidelijke plaats voor injectables. Beginnende huidveroudering kun je uitstekend behandelen met injectables. Plastisch chirurgen maken veel gebruik van lipofilling (het verplaatsen van lichaamseigen vet om huidveroudering te behandelen), maar ik ken veel collega’s die zijn overgestapt naar injectables omdat het resultaat beter voorspelbaar is.
Op het gebied van injectables hebben plastisch chirurgen toch een beetje de boot gemist. Twintig jaar geleden waren de plastisch chirurgen te arrogant om een prikje te zetten. Destijds hadden de plastisch chirurgen injectables moeten omarmen als onderdeel van het vak. Daar is later handig op in gespeeld door basisartsen en huisartsen, door onder andere Douwe Pasdeloupe, die hebben dat heel goed gedaan.
Het is ook een goede zaak dat cosmetisch arts KNMG een beschermde titel is en dat er een fatsoenlijke opleiding komt. Voor injectables behandelingen is dat in het belang van de kwaliteit en dus van de consumenten. Waar de artsen te ver in gaan is dat zij chirurgische behandelingen gaan uitvoeren na een cursusje hier of daar. Dat vind ik niet oké.
Het aantal behandelaren dat zich bezighoudt met injectables behandelingen is eveneens exponentieel gegroeid. Momenteel zijn er in Nederland meer dan 800 behandelaren die injectables behandelingen aanbieden. Hoe is de kwaliteit te waarborgen?
Kwaliteit kun je waarborgen met scholing, toetsing en visitaties. Dat gebeurd niet bij iedereen, er zijn natuurlijk meerdere specialismen en beroepsverenigingen bij betrokken. Ook met injectables is er wel degelijk een kleine kans dat het echt goed mis gaat, bijvoorbeeld met een vasculair accident bij een filler behandeling. Ikzelf ben bij behandelingen van de neus en het voorhoofd erg terughoudend. Kwaliteit van behandelen kun je alleen opbouwen met ervaring. Ik denk dat ik na 10 jaar een betere plastisch chirurg was dan toen ik startte.
Bent u betrokken bij de strategie en het beleid van de Nederlandse Vereniging van Cosmetische Geneeskunde?
Nee, daar ben ik niet bij betrokken. Er is tussen de beroepsverenigingen landelijk overleg geweest over protocollen, daar zijn we toen niet uitgekomen. Er zijn daar artsen die willen opereren. Deze artsen zijn daar niet altijd voor opgeleid. De overheid wilde dat we tot een consensus zouden komen, maar daar konden wij als NVPC niet achter staan.
Een groot deel van de (kleine) cosmetische chirurgie zoals ooglidcorrecties, schaamlipcorrecties en liposucties wordt uitgevoerd door basisartsen of andere specialisten die daar niet primair voor zijn opgeleid. Is dat verantwoord wat u betreft?
Tja, in Frankrijk heb je de regel dat alleen snijdende specialisten mogen snijden. Daar geloof ik wel in. Uiteindelijk hebben plastisch chirurgen een opleiding gevolgd van 6 jaar om te leren opereren. Daar leren we ook om te gaan met side issues, complicaties en om technisch en cosmetisch een optimaal resultaat te behalen.
Als je een beetje huid weghalen ziet als een ooglidcorrectie, dan is het een eenvoudige ingreep. Maar er kunnen zich natuurlijk andere omstandigheden voordoen. Er zal best een basisarts of een huisarts zijn die het hele pallet beheerst van de levator tot de fatpad en misschien ook wel de wenkbrauwen en de onderoogleden, maar dat is een uitzondering. En dat is verwarrend voor consumenten, zij bezoeken dan een arts die niet bekwaam is in het hele pallet.
En consumenten weten dat vaak niet, die zien alleen een mooie website. En voor andere chirurgie zoals liposucties zijn de risico’s natuurlijk alleen maar groter. Er zijn basisartsen bekwaam en er zijn basisartsen onbekwaam. Dat maakt het onduidelijk. Van plastisch chirurgen mag je bekwaamheid verwachten.
Een dure kliniek is niet per definitie altijd beter, dat durf ik ook nog wel te stellen.
Wat zou je VWS willen adviseren om op de lange termijn in te staan voor hoge kwaliteit cosmetische chirurgie?
Cosmetische chirurgie moet eigenlijk voorbehouden zijn voor snijdende specialisten. Dus voor artsen die zijn opgeleid om te opereren. Heel simpel. Kaakchirurgen, KNO-artsen en dermatochirurgen; allemaal prima. Maar niet als basisarts die hier of daar een cursus doet. Dat zouden ze echt moeten veranderen.
Welke rol zou de Nederlandse Vereniging van Plastische Chirurgie (NVPC) daarin moeten hebben?
Ja, de NVPC zit natuurlijk wel overal aan tafel. Wij doen ons best om de protocollen, veiligheid en bekwaamheid omwille van de veiligheid te kaderen. Zomaar mogen opereren zonder gerichte opleiding is natuurlijk niet wenselijk.
Je bent werkzaam bij Bergman Clinics. Dat is een voorbeeld van een kliniek die kiest voor kwaliteit en ervaring. Zij hebben de focus op de lange termijn. Zouden andere klinieken daar iets van kunnen leren?
Jazeker, maar ook andere grote klinieken doen dat goed. Bijvoorbeeld de Velthuis Kliniek en Boerhaave Medisch Centrum in Amsterdam. Maar Bergman Clinics heeft de kwaliteit goed op orde. Zij kiezen voor kwaliteit, zijn bereikbaar, hebben de achterwacht en protocollen goed geregeld, de ondersteuning en faciliteiten zijn professioneel, etc. Het is georganiseerd zoals het hoort.
In injectablespraktijken kun je als éénpitter nog de boel beheersen. Als plastische chirurgie kliniek kan dat niet meer.
Prof. Aesthetics is je eigen kleinschalige kliniek in Haren (Groningen). Je hebt hier alle tijd voor je cliënten en je oogt hier als een vis in het water. Is dat voor jou ultiem geluk?
Ja, haha, ik vind dat heerlijk. Het is fijn om bij Prof Aesthetics directe patiëntenzorg, één op één contact, te hebben. Ongecompliceerd, doe ik alles lekker zelf. Fijn ook ter afwisseling naast UMCG en Bergman Clinics.
In Haren heb ik een mooie praktijk in een zorgcentrum. Mensen uit Groningen zijn hier ook binnen 10 minuten. Haren is een heerlijk dorp. Omdat ik al jaren in het UMCG werk komen inmiddels de meeste mensen via via. Dit werkt heerlijk voor mij; Een eigen plek, mijn eigen tijd indelen, werken op mijn manier… Hier wil ik nog jaren mee doorgaan!
Wat zou je iedere consument willen adviseren die een cosmetische behandeling overweegt?
Verdiep je goed in de ingreep. Op internet kun je daar van alles over vinden. En daarna een goed adres bij jou in de buurt vinden. Wat een goed adres is? Kijk in ieder geval welke opleiding de behandelaar achter de rug heeft. Lees verder op internet wat er over de arts gezegd wordt. Niet alles klopt, maar als een arts over een langere periode op meerdere plekken reviews heeft dan kun je vast van die arts een goed beeld vormen.
Wil je een afspraak maken met Prof. Dr. Van der Lei? Dat kan bij Prof. Aesthetics in Haren en Bey Clinics Zwolle (Bergman Clinics)
Zoek, vergelijk en boek
Vergelijk op ervaring & prijs Direct een afspraak maken
